نسخه چاپي 
گذرگاه صادرات گاز از ديروز تا امروز
آينده روشن در توسعه ساخت توربين‌هاي ملي
علي اكبر حيدري، رييس مجتمع تاسيسات تقويت فشار گاز قزوين 28 سال سابقه فعاليت در صنعت گاز را در كارنامه دارد كه عمده اين مسئوليت‌ها در زمينه ايستگاه‌هاي تقويت فشار بوده و مقاطعي نيز سرپرستي تاسيسات ذخيره‌سازي سراجه قم را بر عهده داشته است. او هم اكنون سكان هدايت يكي از راهبردي ترين تاسيسات گازي را بر عهده دارد كه از نقطه نظر فعاليت در اغلب فصول سال و صادراتي بودن بسيار حايز اهميت است. او در اين مصاحبه علاوه بر تشريح وضعيت و اهميت اين مجتمع، چشم انداز توربين‌هاي ايراني را روشن توصيف كرده است.
لطفا از اهميت راهبردي مجتمع تاسيسات تقويت فشار گاز قزوين بگوييد.
مجتمع تاسيسات تقويت فشار گاز قزوين از جمله تاسيساتي است كه مديريت ديسپچينگ شركت ملي گاز بر روي آن حساب ويژه اي باز كرده است. اين مجتمع علاوه بر قرار داشتن بر روي خطوط صادراتي، در فصل زمستان اهميتي مضاعف پيدا مي كند و در صورت عدم كاركرد، ايستگاه‌هاي بعدي با مشكل مواجه خواهند شد. اين مجتمع همچنين نقش مهمي در انتقال گاز به نواحي شمال غرب ايران بر عهده دارد. مجتمع از دو ايستگاه قزوين يك و دو تشكيل شده است.
از مشخصات ايستگاه قزوين یک بگوييد.
ايستگاه قزوين يك اكنون وارد 50 سالگي خود شده و از قديمي‌ترين ايستگاه‌ها در سطح صنعت گاز كشور محسوب مي‌شود. اين ايستگاه با هدف تقويت فشار گاز و بر روي خط صادراتي ايران به شوروي استفاده مي شد. عليرغم اينكه تجهيزات اين ايستگاه 50 سال پيش و با فناوري آن زمان نصب شده اند اما اين تجهيزات روسي هنوز از استحكام خوبي برخوردارند و با بهره مندي از مدارات برقي، رله و سيستم‌هاي هيدروليكي قابليت اطميناني در حد بالا دارند. اين تجهيزات زود صدمه نمي بينند، خراب نمي شوند و از قدرت بدنه بالايي برخوردارند اما واقعيت آن است كه با ورود فناوري‌هاي نوين توجيه كمتري براي به كارگيري این توربین‌ها وجود دارند. اما تا قبل از افتتاح ايستگاه شماره دو قزوين، همچنان همان توربين‌هاي روسي كار مي كردند. اين ايستگاه قديمي از توانايي كار بر روي هر سه خط يك، دو و سه برخوردار است و در صورت نياز ديسپچينگ، مي‌تواند بلافاصله بر روي هر كدام از خطوط ياد شده آغاز به كار كند. اين ايستگاه توان كار به صورت سري و موازي را دارد. ظرفيت كمپرسور براي عبور گاز در صورت كار به صورت موازي 46 ميليون متر مكعب و در صورت كار در حالت سري 23 ميليون متر مكعب در روز است. فرماندهي و مديريت اين سيستم‌ها بر عهده ديسپچينگ ملي گاز است و بنابر شرايط هر دستوري كه از سوي اين مديريت صادر شود، اجرا خواهد شد. سياست فعلي بر اين مبناست كه تا حد ممكن از تجهيزات نو(ايستگاه قزوين دو) استفاده شود. اما ممكن است در صورت افت شديد فشار در زمستان‌ها و يا ديگر شرايط بحراني از ايستگاه قزوين يك استفاده شود كه آمادگي‌هاي لازم براي ورود اين تاسيسات به مدار وجود دارد.
ايستگاه قزوين 2 چه زماني نصب و كي وارد مدار شد؟
در سال‌هاي 84 و 85 نصب توربين‌هاي آلماني زيمنس شروع شد و در سال 87 ايستگاه دو قزوين بر روي خط صادراتي به بهره برداري رسيد. ماموريت اصلي ايستگاه قزوين دو، برداشت گاز از انتهاي خط دوم سراسري و تزريق آن به خط 48 اينچ صادراتي است. اين ايستگاه تقريبا در بيشترين فصول سال فعال است و دائما كار مي كند. در چند سال گذشته در زمستان‌ها دائما در حال كار بوده بيش از 60 ميليون متر مكعب گاز در روز از آن عبور مي كند. اين ايستگاه از سه توربوكمپرسور برخوردار است كه دو كمپرسور آن كار مي كند و يكي در حالت آماده كار(standby (است. همچنين اين ايستگاه از توانايي كار بر روي خط سوم سراسري نيز برخوردار است كه در صورت صلاحديد ديسپچينگ و اقتضاي شرايط، اين عملكرد نيز بلافاصله در دسترس خواهد بود. ايستگاه قزوين دو در سال 98، بيش از 12 هزار ساعت كار كرده است.
با توجه به اهميت تاسيسات و عبور خطوط صادراتي از آن، تا چه حد آمادگي‌هاي لازم كسب شده است؟
در سال 98، قابليت اطمينان به كارگيري و دسترسي در اين مجتمع صد در صد بوده و هيچ موردي كه منجر به توقف اضطراري بلند مدت يا خرابي و اختلال در كاركرد بشود، را نداشتيم. طبيعي است كه ايستگاه براي كار مداوم نياز به تعميرات و نگهداري دارد. بهره برداران به صورت شيفتي و 24 ساعته در اتاق كنترل حضور دارند تا از تجهيزات مراقبت كنند. اكنون آمادگي براي رفع خرابي موردي قطعات در مجتمع وجود دارد. ضمن آنكه در سال 98، در مجتمع دو هزار دستور كار شامل اضطراري، موردي و برنامه ريزي شده داشته ايم. هم اكنون همه تدابير براي بررسي‌هاي روزانه، هفتگي، ماهانه، شش ماهه و سالانه انديشيده شده و براي فصل زمستان و شرايط بحراني آمادگي همه جانبه وجود دارد.
در سال‌هاي اخير شركت‌هاي سازنده داخلي توانسته اند توربين‌هاي مطرح اروپايي را داخلي‌سازي كنند. آيا در مجتمع نيز از توربين‌هاي ايراني استفاده مي‌شود؟
توربين‌هاي A وB در واحد اول زيمنس هستند. اما توربين C، توربين ملي است كه بسيار خوب كار مي كند و بيشتر قطعات اصلي و موتور آن ساخت كارخانه‌هاي داخلي است. اين توربين تاكنون نزديك به 7 هزار ساعت كار كرده و عملكردي همپاي توربين مشابه آلماني دارد. با توجه به اين پيشرفت‌ها مي‌توان ادعا كرد كه در آينده ايران به يك توربين‌ساز مطرح می تواند بدل شود و ديگر نيازي به واردات توربين نداشته باشد. اكثر ايستگاه‌هاي جديد‌الاحداث با توربين‌هاي داخلي راه اندازي مي‌شود كه اين موضوع چشم اندازي روشن را ترسيم مي كند.
كدام سال سخت ترين شرايط را در مجتمع تجربه كرديد؟
در زمستان 86 جبهه هواي بسيار سردي كشور را در بر گرفت و برف بسيار شديدي كل محوطه مجتمع را پوشاند. خاطرم هست كه براي يك ماه محوطه مجتمع يخ بسته بود و حتي تردد عادي به سختي انجام مي شد. يك ماه طول كشيد تا يخ‌ها آب شود و در تمام اين مدت تلاش كرديم تا توربين‌ها متوقف نشوند. با آب‌جوش شيرها را باز مي كرديم تا عملكردشان تحت تاثير قرار نگيرد و توربين‌ها و به تبع آن تاسيسات دچار مشكل نشود. درآن سال‌ها توربين‌هاي روسي در مدار بودند و تاسيسات قزوين 2 بازگشايي نشده بود. فشردگي كار به گونه اي بود كه هفته‌اي يك بار به منزل مي رفتيم و شبانه روزي در محل كار بوديم تا مجتمع دچار مشكل نشود. عملكرد همه قطعات به طور مستمر بررسي مي شد و به لطف اين تلاش‌ها، تاسيسات زمستان بدون وقفه كار كردند. آن سال سالي سخت اما پربار بود و تجربياتش در سال‌هاي آينده به كار آمد.
سال 89 نيز چالش‌هاي مشابهي را تجربه كرديم. در آن سال قزوين دو به مدار آمده بود. از آنجا كه اين مناطق مه خيز است و مه مي‌توانست به بسته شدن دريچه هواي توربين منجر شود. اما اپراتورها با سركشي دائمي مانع از بروز اين مشكل شدند و با پارو كردن مستمر برف‌هاي كه روي دريچه هوا را پوشانده بود، كاري كردند كه توربين صدمه نبيند.
لطفا از موقعیت جغرافیایی منطقه صحبت کنید. در پيرامون مجتمع، كشاورزي رونق دارد و مزارع پربار زيادي به چشم مي خورد.
اين منطقه در بافتي روستايي واقع شده و اطرافش لبريز از زمين‌هاي زراعي است. بر خلاف اغلب تاسيسات گازي كه عمدتا به دور از مناطق مسكوني‌اند، اينجا تردد اهالي و كشاورزان دائما در جريان است كه گاهي اوقات سبب بروز مشكل مي‌شود. زمين منطقه بسيار حاصل خيز است و پس از بارندگي‌ها، باعث رويش علف هرز در مقياس وسيع در محوطه مي‌شود. پروسه علف چيني خود يك فرآيند زمانبر است كه با توجه به پتانسيل وقوع آتش سوزي، با جديت انجام مي‌شود. اين منطقه در موسم بارش‌هاي بهاري طبيعتي همچون شمال دارد و كشاورزان گندم، ذرت، يونجه، جو ونخود در اين زمين‌هاي مستعد كشت مي كنند.
برقراری آرامش با تلاش شبانه روزی
مهدی مجیدی مسوول حراست مجتمع ایستگاه و یارد قزوین که از سال 86 در شرکت ملی گاز ایران استخدام و دارای لیسانس مکانیک می باشد، تا سال 93 در ایستگاه تقویت فشار گاز قزوین به عنوان بهره بردارمشغول به کار بوده است و سپس ازسال 93 تا سال 97 در خط لوله قزوین فعالیتش را ادامه و پس از آن در حراست مشغول شده، می‌گوید: در این ایستگاه، همکاران بیشتر بومی منطقه و با یکدیگر آشنا هستند و همین مساله باعث صمیمیت در کار شده است.
وی به طبقه‌بندی که در ایستگاه‌ها وجود دارد اشاره می‌کند و می‌گوید: ایستگاه در موقعیت بسیار حساسی قرار دارد و با توجه به امنیت و سختی کاری موجود همواره با تلاش شبانه روزی سعی در برقراری آرامش را داریم. در این ایستگاه 5 پست فعال (سه ایستگاه و دو دکل ) و 24 نیرو داریم.وی در ادامه به اقدامات پیشگیرانه جهت شیوع کرونا می‌افزاید:
قزوین از استان‌هایی بود که موج کرونا دیرتر به آن وارد شد و همین مساله باعث شد که مردم برای این بیماری ناشناخته آماده باشند از همین رو است که بیماری کرونا در قزوین به صورت گسترده شیوع پیدا نکرده و همچنین اقدامات پیشگیرانه برای ایستگاه توسط آقای حیدری از جمله تهیه ماسک و دستکش و تجهیزات پزشکی به موقع صورت گرفت و باعث شد تا بیماری کمتر همکاران را درگیر کند.
شیفت شب باتمام سختی‌هایش برایم لذتبخش است
در ادامه عبدالله مهدی لیسانس مکانیک متولد قزوین، سرپرست و سرشیفت نوبتکاران ایستگاه تقویت فشار گاز قزوین می‌گوید: 16 سال سابقه کار در قسمت بهره‌برداری را دارم و معتقدم کار در شیفت شب دارای مزایا و معایبی است اما قطعا شیفت شب سخت‌تر است اما با تمام سختی‌هایی که دارد برایم لذتبخش است.
وی در خصوص اتاق کنترل می‌گوید: اتاق کنترل همانطور که از اسمش مشخص است، کنترل شرایط خط و توربین و وضعیت کل ایستگاه را نشان می‌دهد. در بعضی مواقع اگر مشکل ایجاد شود در اتاق کنترل آن را مشاهده می‌کنیم و سپس برای رفع مشکل به سایت می رویم. در واقع باید گفت فشار ورودی و خروجی و دمای گاز، ذخیره و ثبت در این اتاق کنترل می‌شود و فرماندهی کل سیستم را انجام می‌دهد. وی می‌افزاید: دو فرزند دارم که پسر نخستم هم سن سابقه من یعنی 16 ساله است.
کار عملیاتی را بسیار دوست دارم
در ادامه عباس دهقانی بهره‌بردار ارشد ایستگاه تقویت فشار گاز قزوین که دارای 21 سال سابقه کار است می‌گوید:6 سال است که به ایستگاه تقویت فشار گاز قزوین آمده‌ام و قبل از آن در گاز استان مرکزی بودم.
وی با اشاره به اینکه کارعملیاتی را بسیار دوست دارم، می‌گوید: شب کاری و کار کردن در تاسیسات دور از شهر هم مشکلات و هم خوبی‌های خودش را دارد. در مجموع کار عملیاتی لذت‌های خاص خودش را دارد، چرا که کار در بخش عملیاتی یعنی سهیم بودن در جریان انتقال و رضایت مردم که این مساله برای من بسیار مهم است از همین رو است که کار در ایستگاه تقویت فشار گاز قزوین را دوست دارم. وی می‌افزاید: هرچند برای خانواده کار در شیفت شب سخت است، اما آنها تحمل می‌کنند و به آن عادت کرده‌اند.
خانواده با سختی‌های کارم کنار آمده است
در ادامه محسن کاکاوند بهره بردار ارشد ایستگاه گاز تقویت فشار گاز قزوین که 42 ساله و اصالتا کرمانشاهی است، می‌گوید: از سال 83 مشغول به کار شده‌ام و 16 سال سابقه کاردارم. وی با اشاره به اینکه کار عملیاتی و شیفت شب هرچند سخت است اما هر شب از آن برای من خاطره است.وی می‌افزاید: خانواده‌ام به کارم عادت کرده است و با سختی‌های آن کنار آمده‌اند.
دور بودن از هیاهو و آرامش در ایستگاه تقویت فشار گاز قزوین
در ادامه وحید شکوهی مهر متولد قزوین و عضو حراست ایستگاه تقویت فشار گاز قزوین می‌گوید: 11 سال است که در این ایستگاه مشغول به کار هستم.کار در ایستگاه تقویت فشار گاز خطرات و سختی‌هایی دارد اما باید بدانیم که هر شغلی به نوبه خودش سختی‌ها و مزایایی دارد.
وی می‌گوید: این منطقه با توجه به دور بودن از هیاهوی شهر نه تنها آرامش بلکه آب و هوای بسیار خوبی هم دارد و این حسن کار کردن در ایستگاه تقویت فشار گاز قزوین است.
وحید شکوهی مهر که یک فرزند دختر دارد می‌گوید: خانواده به نبود ما عادت کرده‌اند و آن را پذیرفته‌اند.
همکاران بسیار خوبی دارم
در ادامه مهدی محمد رضایی متولد قزوین و سه سال است که در این ایستگاه تقویت فشار گاز مشغول به کار شده است از همکاران خوب و صمیمیتی که در این ایستگاه تقویت فشار گاز وجود دارد می‌گوید و می‌افزاید: در این ایستگاه نه تنها سختی وجود ندارد بلکه همکاران بسیار خوب و عالی دارم که کار کردن در کنار آنها برایم لذتبخش است.
وی از کار خود در این ایستگاه احساس رضایت می‌کند و می‌گوید: کار عملیاتی را بسیار دوست دارم و خوشحالم در این ایستگاه مشغول به کار شده‌ام، ایستگاهی که در مسیر باد است وآب وهوای پاکی دارد.
یکدلی و صمیمیت همکاران بسیار زیاد است
در ادامه عباس سمیع‌پور که 11 سال سابقه کار دارد و در حال حاضر در حراست ایستگاه تقویت فشار گاز قزوین مشغول به کار است، می‌گوید: تاسیسات قزوین را دوست دارم و کار با همکاران برایم عالی و لذتبخش است.
وی می‌گوید: صمیمیت در این ایستگاه عملیاتی، بسیار زیاد است و همین باعث شده تا همکاران شب کاری و برخی فشارهای کاری را تحمل کنند و به کار خود ادامه دهند.
شیفت شب روند فرسودگی بدن را تسریع می‌کند
در ادامه مهدی خواجه‌وند کارشناس ارشد مکانیک و کارمند انتقال گاز در ایستگاه تقویت فشار گاز قزوین با 15 سال سابقه می‌گوید: کار در شیفت شب مشکلات خاص خودش را دارد به عنوان مثال برهم خوردن سیستم بیولوژیک بدن و بی‌خوابی و ورود یکباره از گرمای 38 درجه به سرما و... که هرکدام از این عوامل روند فرسودگی بدن را تسریع می‌کند.
وی می‌افزاید: این منطقه عقرب و مار زیاد دارد، یک شب بعد از شیفت کاری وقتی در حال رفت به اتاق استراحت بودم دیدیم عقرب بسیار بزرگی در حال ورود به اتاق است، که اگر آن را نمی‌دیدم ممکن بود اتفاق‌های بدی بیفتد و عقرب در خواب نیش بزند.
وی که دارای دو فرزند پسر 11 و 4 ساله است می‌گوید: خانواده به نبود من عادت کرده‌اند هرچند سخت است، اما پذیرفته‌اند.
سختی کار برایمان معنی ندارد
در ادامه ابراهیم ادریسی 39 ساله و متولد قزوین، وی که دارای مدرک مهندسی برق است از سال 83 استخدام و در ایستگاه تقویت فشار گاز قزوین مشغول به کار شده است می‌گوید: کار در ایستگاه سختی‌های خود را دارد به عنوان مثال تماس با مواد شیمیایی، گاز،کلر و... که هر کدام می تواند منجر به حادثه‌ای جبران‌ناپذیر شود.
به عنوان مثال در بهمن ماه دو سال گذشته که این ایستگاه دچار حریق شد 25 دقیقه طول کشید تا از شهر صنعتی ماشین‌های آتش نشانی و آتش نشان‌ها به ایستگاه برسند، هر چند در ایستگاه تجهیزات آتش نشانی و ایمنی وجود دارد اما ایستگاه واحد مستقل آتش نشانی ندارد.از همین رو است که می‌گویم همکارانی که در این ایستگاه کار می‌کنند شغلشان را دوست دارند و این دوست داشتن سختی کار را برایشان آسان کرده است.
وی که دارای دوپسر 9 و 4 ساله است می‌گوید: در بسیاری از مناسبت‌ها چه خانوادگی و چه خاص حضور نداشته‌ام و همیشه غایب بوده‌ام و خانواده با آن کنار آمده‌اند.
آرامش و سکوت و هوای پاکش لذتبخش است
در ادامه مهدی نوروزی پور که دارای 15 سال سابقه کار و دارای مدرک کاردانی مکانیک است می‌گوید: این بیابان که ایستگاه تقویت فشار گاز قزوین در آن مستقر شده است غربت خاصی دارد، آرامش و سکوت و هوای پاکش برایمان لذتبخش است و به سردی هوا در زمستان و بادهای سردش نیز عادت کرده‌ایم. کار در این ایستگاه برای من اگر در اوایل سخت بود اما با گذشت 15 سال دیگر به آن عادت کرده‌ام و برایم لذتبخش است.
وی که دارای سه فرزند دختر است همانند دیگر همکارانش می‌گوید: خانواده‌ام به نبود من عادت کرده‌اند.
- تاریخ درج خبر :
- 1399/09/14 - ١٢:٢٠
- تاریخ بروز رسانی خبر :
- تعداد بازدید خبر :
- 37
