نسخه چاپي 
ايران وارد باشگاه سازندگان توربين گازي دنيا شد
عرض‌‌اندام توربين ملي در برابر رقباي جهاني
كشورهاي معدودي در دنيا از توانايي ساخت توربين گازي، اين تجهيز استراتژيك و داراي فناوري پيشرفته برخوردارند. فناوري ساخت توربين عمدتا در اختيار كمپاني‌هاي مطرح آمريكايي، آلماني، ايتاليايي، ژاپني و روسي است و ايران در سال‌هاي اخير به لطف تلاش‌هاي فناوران و مهندسان با انگيزه خود به باشگاه صاحبان فناوري ساخت اين تجهيز پيوسته است. شركت ملي گاز ايران با حمايت همه جانبه از سازندگان داخلي توربين، تقش اساسي در اين فرآيند افتخارآميز داشته و با طرح ريزي و اجراي راهبردهاي دقيق به نحوي برنامه‌ها را به نتيجه رسانده است كه رونق اين شركت‌ها سبب كاهش خروج ارز، افزايش اشتغال، صرفه جويي چشمگير و افزايش اعتماد به نفس ملي شده است. محسن مظلوم فارسي باف، مدير پژوهش و فناوري شركت ملي گاز ايران در اين مصاحبه ضمن برشمردن مواهب بومي سازي اين تجهيز، برنامه‌هاي اين مجموعه براي بهبود مستمر توربين ملي را تشريح كرده است.
از ديدگاه فناوري توربين چه وظيفه‌اي بر عهده دارد؟
يك توربوكمپرسور از دو جزء اصلي توربين و كمپرسور تشكيل شده است. بنابراين توربوكمپرسور يك دستگاه با دو واحد فناوري و كاركرد متفاوت است كه هر كدام از اين‌ها در راستاي تقويت يكديگر عملياتي را انجام مي دهند كه در مجموع منجر به فشار افزايي گاز ورودي به ايستگاه و خروج آن در قالب گاز تقويت شده و فشار بالا مي شود. اين عمليات در نهايت سبب جلوگيري از افت فشار در مسير خط لوله گاز مي شود.
شركت ملي گاز چه فعاليت‌هايي براي داخلي سازي توربين ملي داشته است؟
پروژه‌اي تحت عنوان توربين ملي در مديريت پژوهش و فناوري تعريف شد تا اين تجهيز براساس تكنولوژي SGT600 زيمنس آلمان، داخلي‌سازي شود. پروژه طراحي و ساخت توربين گازي 25 مگاوات ايراني با عنوان IGT25 با حمايت شركت ملي گاز و اجراي موثر گروه شركت‌هاي توربوكمپرسور نفت به موفقيت دست يافت و در سال 94، اولين دستگاه ايراني در تاسيسات دهق بر روي خط چهارم سراسري نصب شد كه كارآيي بسيار خوبي داشته است.
آيا برنامه‌هاي تعميراتي بر روي اين كمپرسور انجام شده است؟
در سال گذشته مجوز سطح تعميرات يك براي اين دستگاه از شركت انتقال گاز اخذ شد. توربوکمپرسور نصب شده با بیش از 20 هزار ساعت کارکرد موثر و بدون عیب و نقص مطابق قرارداد اولیه توسط شرکت سازنده،( OTC ) با موفقیت کامل تعمیر و اورهال شده و اکنون آماده سرویس دهی در شرایط زمستانی است.
براي بازطراحي توربين ملي چه برنامه‌هايي داريد؟
با توجه به اينكه اين توربين براساس تكنولوژي‌هاي چند سال قبل ساخته شده بود و از سال 94 در مدار قرار داشت، لازم بود به طور متناوب، اصلاحاتي با هدف ارتقاي فناوري در آن انجام شود وگرنه كمپاني‌هاي پيشرو با ارائه محصولات كارآمدتر بازار را در اختيار گرفته و عرصه را براي رقابت توربين ايراني تنگ مي كنند. اين نكته ما را بر آن داشت كه با كسب مجوز از هيئت مديره، طرح ارتقاي توربين ملي را در دستور كار قرار دهيم. موضوع بازآرايي از سال 98 آغاز و نقاط ضعف توربين موجود شناسايي شد كه از آن جمله افت عملكرد اين تجهيز در شرايط دماي بالا بود.
كار در شرايط محيطي گرم چه مشكلاتي براي توربين پديد مي آورد و چه راه حلي براي آن انديشيده شده است؟
همانطور كه مي دانيد جريان انتقال گاز در ايران بیشتر از جنوب به شمال است و اغلب ايستگاه‌هاي راهبردي در نواحي گرمسير یا كويري قرار دارند. مطالعات انجام شده نشان داد كه توربين‌ها در دماي بالا بين 10 - 15 درصد افت توان پيدا مي كنند بنابراين پروژه ارتقاء توربين ملي به منظور افزايش عملكرد در دماهاي بالا با عنوان HAS(High Ambient Solution)در دستور كار قرار گرفت. در اين پروژه كه از سال گذشته آغاز شد راهكارهاي غلبه بر هواي گرم بررسي شد و در مهرماه سال جاري و پس از توليد نسخه به روز شده و انجام آزمون‌هاي عملياتي اكنون اين توربين آماده حمل به ايستگاه خورموج است. از اين پس در ايستگاه‌هاي جديد نواحي گرمسير و واحدهای تکمیلی آنها از اين نوع توربين ارتقاء يافته استفاده مي شود.
در طراحي توربين متناسب با شرايط نواحي سردسير كشور چه برنامه‌هايي را به اجرا گذاشته ايد؟
در مطالعات انجام شده به اين نكته برخورديم كه توربين ملي در نواحي بسيار سرد و شرايط زمستاني نيز با افت توان مواجه مي شود. علت بروز اين مشكل آن است كه در هنگام برودت شديد هوا، ذرات ميكروسكوپي هواي يخ‌زده وارد جريان كمپرسور هوا مي شود.در حالي كه اين تجهيز اساسا براي فشرده كردن جريان گازي طراحي شده است و جريان جامد مشكلات بسياري همچون خوردگي و پيامدهاي مكانيكي داشته و در نهايت به كاهش راندمان توربين منجر مي شود. از اين رو برخي تغييرات در توربين موجود انجام شد و توربين اصلاح شده با عنوان (IGT25-Anti Icing)پس از پشت سرگذاشتن آزمون‌هاي عملياتي، آماده ارسال به ايستگاه‌هاي مرتبط در هواي سرد زمستاني است. بنابراين در مجموع مي توان گفت تاكنون دو نوع توربين متناسب با دو اقليم سرد و گرم كشور اصلاح شده و ارتقاء يافته است.
براي ارتقاء توان توربين IGT25 چه برنامه‌هايي در دست اجرا داريد؟
برنامه اصلي ارتقاي توربين ملي از 25 به حداقل 28.5 مگاوات است. نكته مهم آنكه اين ارتقاء، بدون تغییر کلی سايز توربين انجام مي شود تا نياز به انجام تغييرات زيرساختي در تاسيسات نباشد. طبق برنامه پيش بيني شده تا اواخر سال جاري كارهاي آزمايشي انجام و توربين ارتقاء يافته در سال آينده وارد مدار توليد تجاري خواهد شد. اين ارتقاء كلان، مطابق با آخرين فناوري زيمنس در حال انجام است و باعث مي شود ايران در رقابت فناورانه همچنان همپاي رقباي مطرح خود حركت كند و از قافله تكنولوژي روز دنيا عقب نماند.
براي تقويت موتور اصلي(كمپرسور) توربين چه برنامه‌هايي در نظر گرفته شده است؟
عليرغم اجراي برنامه‌هاي متعدد براي ارتقاء توربين، ارتقاء كمپرسور تاكنون انجام نشده بود از اين رو بازطراحي مجدد فناوري آن در دستور كار قرار گرفت تا راندمان موتور از 82 به 90 درصد برسد. دستيابي به راندمان 90 درصد براي كمپرسور برابر با آخرين پيشرفت‌هاي جهاني اين عرصه است. اين افزايش راندمان سبب ايجاد تغييرات بزرگي در تاسيسات تقويت فشار مي شود. از اين پس و با افزايش قابل توجه توان، مي توانيم تقويت فشار گاز را با به كار انداختن توربين‌هاي كمتري محقق كنيم. فعاليت واحدهاي كمتر در ايستگاه‌ها به معناي استهلاك كمتر، كاهش هزينه‌هاي عمليات و عوامل جانبي همچون برق، سوخت، روغن و كابل كشي خواهد بود. در يك نگاه كلان‌تر، ارتقاء همزمان توربين و كمپرسور مي تواند آرايش ايستگاه‌ها را از 3+1 به 2+1 تغيير دهد. تغيير آرايش مواهب بسياري براي ايستگاه‌ها دارد و صرفه جويي ميليون دلاري به ارمغان مي آورد. احداث ايستگاه كوچك‌تر به معناي كاهش چشمگير نياز به زمين، تحصيل اراضي و سرمايه گذاري خواهد بود. طبق برنامه پيش بيني شده ارتقاء موتور در تيرماه 1400 محقق خواهد شد.
با توجه به همه موفقيت‌هاي حاصل شده، مي توان گفت به طور كامل فناوري ايراني در اختيار داريم؟
با اطمينان مي توان گفت دانش طراحي، بازطراحي، مهندسي و تعميرات كاملا داخلي شده است و ايران هم رديف معدود كشورهاي پيشرفته جهان است كه صاحب تكنولوژي ساخت توربين گازي هستند. اما در زمينه ساخت قطعات برخي سيستم‌هاي كنترلي، آلياژي و ابزاردقيق نيازمند كالاهاي خارجي هستيم كه موضوعي طبيعي در بازار به شمار مي آيد. تا آنجايي كه كه بنده اطلاع دارم اكنون برخي شركت‌هاي دانش بنيان در زمينه ساخت اين قطعات نيز وارد شده اند و روند تامين كالا نيز رو به تكامل و پيشرفت است و در آينده نزديك خودكفايي بيش از 90 درصد در زنجيره تامين كالا نيز محقق خواهد شد.
- تاریخ درج خبر :
- 1399/09/14 - ١٨:٤٥
- تاریخ بروز رسانی خبر :
- تعداد بازدید خبر :
- 104
